Groen dak

Een groen dak is een dak met mos, gras of plantjes. Een veelvoorkomende variant is een sedumdak. Sedum is een vetplant (of vetkruid) dat langzaam groeit, goed tegen droogte kan en aan een dunne laag substraat genoeg heeft. De totale dikte is doorgaans niet meer dan 10 cm, waardoor het relatief licht in gewicht is. Sedum is winterhard en houdt haar kleur in de winter. Het houdt van de zon en kan in de bladeren veel water vasthouden, daarbij sluit het overdag de huidmondjes, waardoor het goed bestand is tegen een warme droge periode. Een dak met mossen kan ook licht zijn. Een grasdak met kruiden kan al 20 cm worden. Een dak met een kruidentuin verlevendigt het dak meer dan een sedumdak of dak met mossen, maar wordt meteen wel een stuk zwaarder.

Je kan in principe ook een hele tuin op het dak aanleggen met grotere planten en zelfs bomen. Dit kan eigenlijk alleen goed bij nieuwbouw en daarom wordt er hier niet verder op ingegaan.

Waarom zou je een groen dak nemen?

Minder hitte

Een groen dak zorgt ervoor dat er in de zomer minder warmte door naar binnenkomt. Kan een normaal dak onder de volle zon 60 tot 70°C worden, onder een groen dak wordt het niet warmer dan de luchttemperatuur van 30 of 35°C. Meestal blijft de temperatuur zelfs nog lager omdat bij het groene dak water verdampt. En als het dak eronder minder heet wordt, stroomt er minder warmte naar binnen en dus blijft de ruimte eronder ook langer koel. Het is daardoor comfortabeler en je zal minder snel een airco nodig hebben.

Uitzicht

Als je het dak van bovenaf kunt zien, is een groen dak vaak aantrekkelijker dan een grijs of zwart dak. Sedum blijft groen of paarsrood in de winter. Het kan in verschillende kleuren bloeien, dus kan je het dak naar eigen smaak samenstellen. Zo zijn ze er met gele, witte, rode, groene en roze bloemen.

Sedum kan ook tijdens een droge periode nog drie tot vier weken zonder water. Als het nog langer droog blijft, kan je het dak af en toe ’s avonds sproeien. Niet alleen blijft de woning daaronder koeler, ook de omgeving van de woning profiteert ervan. Vooral in bebouwde kom help je dus om de hittestress in de omgeving te beperken. Het werkt dubbel, want je groene dak verkoelt zelf al, maar omdat je minder snel een airco nodig hebt, zorg je er ook voor dat de airco minder warmte aan de omgeving afgeeft. Een airco geeft namelijk de warmte uit de woning èn het elektriciteitsverbruik omgezet in warmte af aan de omgeving.

Vergroten van de biodiversiteit: op jouw dak! 

Een groen dak is goed voor de biodiversiteit. Een begroeid dak trekt insecten als vlinders, bijen en hommels aan, ook zullen er meer vogels op af komen. Als je wilt, kan je met de keuze van de kruiden een bepaalde diersoort, bijvoorbeeld de bijen, extra helpen.

Geluidsisolatie

Doordat het totale dakpakket met het groene dak dikker wordt en een groen dak zelf geluid absorbeert, komt er ook minder buitengeluid binnen. Bij een houten dak is het verschil groter dan bij een betonnen dak.

Beperkt wateroverlast

Zowel het sedum als het substraat houdt water vast. Een sedumdak kan ca. 30 liter per m² bufferen. Een deel van het water verdampt weer. Een deel van het water wordt langzaam afgegeven. Daardoor wordt het riool gelijkmatiger en minder zwaar belast. Daardoor zullen de straten bij hevige regenval minder snel blank komen te staan.

Schonere lucht

Op een groen dak slaat fijnstof neer, zodat de luchtkwaliteit in de omgeving verbetert. Eén groen dak heeft een beperkte bijdrage, dus kijk ook of er in de straat nog meer mensen een groen dak willen, gezamenlijk kan je zorgen voor een gezondere lucht.

Langer met je dakbedekking doen

De staat van de dakbedekking moet natuurlijk goed zijn voor je er een groen dak op plaatst. Vervolgens kan een groen dak de levensduur van de dakbedekking verlengen. De dakbedekking wordt namelijk minder heet en er valt geen direct zonlicht meer op. Als het dak erg heet wordt en er valt zonlicht, waar UV in zit, op dan verslijt het langzaam. Met een groen dak erop gaat het langer mee, dat bespaart dus ook weer kosten.

Groen dak met zonnepanelen

Een groen dak is in principe goed te combineren met zonnepanelen. Doordat een groen dak koeler is dan een bitumen dak, zal de opbrengst van de zonnepanelen zelfs wat hoger zijn.

Levensduur

Een groen dak kan lang meegaan. Er zijn groene daken bekend die er al tientallen jaren liggen en er nog goed uitzien.

Kosten

Met tientallen euro’s per m2 is een groen dak een behoorlijke investering. Het maakt wel veel uit wat voor dak je kiest. Een sedum dak is het minst duur. Een daktuin vergt wellicht een aanpassing aan de constructie eronder, daarnaast is het in aanleg duurder dan een sedumdak en is er ook meer onderhoud nodig. Laat je goed informeren over aanleg- en onderhoudskosten. Als je een berekening voor de kosten op de langere termijn maakt, let dan op de aanschaf- en aanlegkosten, de onderhoudskosten, de vervangingskosten, de energiebesparing (als je een airco hebt) en de besparing op het vervangen van de dakbedekking.

Enkele gemeenten of waterschappen geven subsidie op groene daken. Check de Groenesubsidiewijzer.

Kan ik een groen dak nemen?

Een groen dak heeft zon nodig.

Als het de hele dag in de schaduw ligt, is het dak niet geschikt.

Het dak moet het gewicht aankunnen.

Droog is het sedum niet zo zwaar, maar in natte toestand, kan het gewicht oplopen tot ca. 90 kg per m2. Een grasdak kan wel 150 kg/m2 worden en daktuinen nog zwaarder. Dat kan alleen als het dak daarvoor ontworpen is. Als je zonnepanelen op een groen dak wilt plaatsen, laat dan een constructeur beoordelen of het dak daar geschikt voor is.

Kijk naar de helling van het dak

In principe kan je planten laten groeien op een hellend dak, maar naarmate de helling groter wordt, zullen de planten eerder uitdrogen. Dat komt omdat het water dan sneller wegstroomt. Sedum kan wel op daken tot 60° groeien, maar als een dak steiler is dan 28°, zijn er voorzieningen tegen schuiven nodig en voorzieningen voor het vasthouden van water.

Kwaliteit van het dak 

De dakbedekking moet van goede kwaliteit zijn. In plaats van af en toe, komt er nu langdurig water op te staan. Bij dakbedekking van matige kwaliteit zou dit tot lekkages kunnen leiden. Als er onder de dakbedekking isolatie ligt, moet dat beloopbare isolatie zijn.

Opbouw dak

Een voorbeeld van een goede opbouw voor een sedum dak:

• Dakbedekking twee lagen volledig verkleefde APP-bitumen
• Beschermlaag, scheidingslaag of beschermdoek (wortelwerend folie) 4mm volledig verkleefd of verlijmd
• Watervoerende, -bufferende of drainagelaag van ca. 20 mm, dit zorgt ervoor dat het sedum na een regenbui niet te lang nat blijft
• Filterlaag of filtervlies, dat ervoor zorgt dat er geen substraatdeeltjes in de drainage komt
• Substraatlaag (4 à 6 cm), dit is een ‘arme’ voedingsbodem
• Sedumlaag, ofwel de vetplantjes zelf.

Indien gewenst kan langs de rand van het dak een strook grind worden geplaatst om de waterafvoer soepel te laten verlopen.

Bij een schuin dak wordt de drainagelaag uitgevoerd als anti schuifmat.

Bij ISSO kan je de publicatie ‘Richtlijn Vegetatiedaken bestaande bouw’ (SBR, 2010) bestellen. Daarin zijn ontwerprichtlijnen voor een goed vegetatiedak opgenomen.

Uitvoering

Als de totale dikte van je dak niet teveel (> 20 cm) toeneemt, is er voor een plat dak vaak geen vergunning nodig. Wordt het dak dikker, is het erg zwaar of is het vanaf de straat zichtbaar, dan zal er vaak wel een vergunning nodig zijn. Informeer tijdig bij de gemeente (Tiel) of de Omgevingsdienst Rivierenland (andere gemeenten).

Feit of fabel: een groen dak isoleert en bespaart op verwarmingskosten.

Helaas is dat niet zo. Een groen dak is tijdens het stookseizoen behoorlijk vochtig en water geleidt de warmte juist goed. Koud regenwater en smeltwater lopen door de substraat laag naar beneden en stromen dan over de dakbedekking naar de hemelwaterafvoer. Het dak wordt daardoor dus behoorlijk koud. Het koelt bij een extreme vorstperiode misschien wat minder ver af, maar het effect is over het hele jaar gemiddeld genomen, zeer beperkt. Wil je het warm houden daaronder? Dan heb je dus een laag echt isolatiemateriaal nodig.

Voor de zomersituatie werkt een groen dak overigens beter. Dit komt niet zozeer door de isolerende werking, maar door het volgende:

• Er valt geen zon rechtstreeks op de dakbedekking, zodat het dak minder heet wordt
• Het gewicht van het dak is groter geworden en accumuleert daardoor meer warmte (die ’s nachts weer uitgestraald kan worden)
• Er verdampt water, wat verkoelend werkt.

Onderhoud

Sedum vraagt weinig onderhoud, maar een jaarlijkse check, bijv. in het voorjaar, is wel aan te raden.

Je kan dan afgestorven plantendelen verwijderen, zodat ze niet in de afvoer terecht komen.

Check de afvoer ook meteen. Als het water niet goed weg kan en sedum blijft weken onder water staan verdrinken de plantjes. Bovendien kan er dan mos gaan groeien wat de vetplanten overwoekert.

Als je onkruid op het dak ziet, is het raadzaam om wat vaker het dak op te gaan om het te verwijderen omdat sommige onkruidsoorten met hun wortels het dak kunnen beschadigen.

Je kan in een lange droge periode het dak wat water geven. De eerste drie weken hoeft dat niet, maar daarna kan je af en toe ‘s avonds water op  het dak sproeien. Je kan evt. druppelsproeier plaatsen die je af en toe aanzet. Deze kan op een klok aansluiten voor als je op vakantie gaat.

Meer informatie

Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op de website van MilieuCentraal.