Isolatieplannen? Dit is de status van de zorgplicht mbt Omgevingswet

Er is veel te doen om de bescherming van diersoorten als je je woning wilt isoleren. Het Rijk en de gemeenten zijn hier druk mee bezig om  hier duidelijkheid in te brengen en het gemakkelijker te maken voor de woningeigenaar.

Publicatiedatum: 13 maart 2024

De Omgevingswet (voorheen Wet Natuurbescherming) is er voor om het doden en verstoren van beschermde diersoorten te voorkomen. Deze zorgplicht geldt voor iedereen, dus ook voor de particuliere woningeigenaren.

Veel isolatiemaatregelen hebben met deze problematiek te maken. Er is een ontheffing nodig voor het uitvoeren van isolatie van:

  • Spouwmuur
  • Buitenmuur
  • Binnendak
  • Buitendak
  • Vloer/bodem
  • Het vervangen van raam- en deurkozijnen

Zonder ontheffing mag je de volgende isolatie werkzaamheden uit (laten) voeren:

  • Binnenmuur
  • Zolder/vlieringvloer
  • Het plaatsen van HR++ glas of vervangen van deuren (mits in beiden gevallen NIET het kozijn vervangen wordt)

Voor het uitvoeren van isolatie van vloer/bodem, binnenmuur en het gebruik van HR++ glas (-mits kozijn niet vervangen hoeft te worden) is niet met zekerheid vast te stellen dat je hier voor ontheffing nodig hebt. Dit kun je navragen bij de gemeente.

Hoe kun jij voldoen aan de zorgplicht? 

Als je als woningeigenaar je woning wilt isoleren moet goed op de hoogte zijn van stappen die jij kunt doorlopen om aan de zorgplicht te voldoen.

Het is belangrijk dat je de volgende twee documenten van de provincie Gelderland leest en toepast:

1) De maatregelen die je neemt om schade aan dieren door isolatie grotendeels te voorkomen: Gebouwen isoleren en natuurbescherming (gelderland.nl)

2) De procedure die je moet doorlopen om te kunnen isoleren: Ontheffing beschermde soorten (gelderland.nl)

Lees bovenstaande documenten goed door. Globaal komt het neer op de volgende stappen:

  1. Kijken of de maatregel dieren kan verstoren (bovengenoemd lijstje geeft hierin richting).
  2. In de toekomst zullen gemeenten een Soortenmanagementplan (SMP) samenstellen. Op basis hiervan kunnen woningen collectieve ontheffing voor koopwoningen regelen. Dit is nu nog niet het geval. Hieronder vind je meer informatie over de procedure bij het ontbreken van een Soortenmanagementplan, meer informatie lees je op de website van Milieucentraal.
  3. Quickscan uit laten voeren. Dit is een ecologisch onderzoek om te bepalen of er beschermde dieren aanwezig zijn in de woning, spouwmuur en of dak(-rand). Dit onderzoek moet door een gespecialiseerd ecologisch bureau worden uitgevoerd en daar zijn kosten aan verbonden. Deze kosten worden echter terugverdiend met de besparing door de isolatie.
  4. Ecologisch vervolgonderzoek. Als blijkt dat er beschermde diersoorten aanwezig zijn moet er een ecologisch vervolgonderzoek plaatsvinden en moeten er maatregelen genomen worden om het doden of verstoren van dieren te voorkomen. Zo’n onderzoek duurt ongeveer een jaar en ook daar zijn kosten aan verbonden (houd rekening met minimaal € 5000,-). Het bureau dat de inventarisatie uitvoert kan advies geven over benodigde maatregelen. Dit onderzoek kan het beste collectief plaatsvinden om de kosten per woning beperkt te houden.
  5. Ontheffing. Als uit het onderzoek blijkt dat beschermde diersoorten aanwezig zijn, is in de meeste gevallen een ontheffing nodig. De ontheffingsaanvraag kan 26 weken in beslag nemen en daar zijn ook kosten aan verbonden.
  6. Neem eventuele maatregelen voor de natuur (bijv. vleermuiskasten).
  7. Laat natuurvriendelijk isoleren.

Kijk voor meer informatie over natuurvriendelijk isoleren ook eens op de website van Milieucentraal.

Kan de gemeente hier niet iets aan doen?

De gemeenten zijn op dit moment bezig om hier een collectieve oplossing voor te vinden. Op het moment van schrijven is dit nog niet concreet en geldt de eigen, individuele zorgplicht.